• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Алматы темір жол мұражайы Қазақстандағы ең ірі техникалық мұражайлардың бірі болып табылады. Мұражай тарихы 1999 жылы басталды, сол кезде ТЖ көлігінің құрметті теміржолшысы және ардагері Бейсен Шормақовтың жеке топтамасының негізінде шағын ведомстволық мұражай ұйымдастырылды. Ол сәулет ескерткіші болып табылатын Түрксібтің бұрынғы Басқармасының ғимаратында орналасқан. Мұражай қызметкерлері қызметінің арқасында оның экспозициясы жылдам кеңейіп, темір жолының даму тарихымен байланысты бүкіл Қазақстаннан әкелінген. Құнды экспонаттардың басым бөлігі Тың темір жолының мұражайынан әкелінген.

2004 жылы қазақстандық темір жолдарының жүз жылдығына орай, мұражай «Қазақстан Темір Жолы» РМК Алматы кеңсесінің жаңа ғимаратына көшті. Бүгінгі күнде мұражай экспозициясы 2 қабаттың бірнеше залында орналасқан.

Мұражайдың кіру есігі алдында ХХ ғасырдың басында құйылған тұрақты қоңырау ілініп тұр. Осындай қоңыраулар жолаушыларға поездің келгені жайында хабарлайды. Осы қола раритет бір кезде Оралда орналасқан Қазақстанның алғашқы т/ж станциясында тұрған.

Мұражай экспозициясымен танысу алғашқы темір жол хабарламасы пайда болғанына дейінгі қазақ халқының өмірін баяндайтын залынан басталады. Айта кететін жайт, темір жол төсемінің қазіргі жер телімдерінің көпшілігі Ұлы Жібек жолының трассалары бойымен төселген. Экспонаттардың арасында саяхатқа арналған арба үлгісін, керуеншілердің ескі фотосуреттерін, керуен жолдарының түпнұсқалық карталарын көруге болады.

Бірегей экспонаттарға 1894 жылғы «Ресей империясының темір жол, пошта және кемелер хабарламаларының» түпнұсқалық картасын жатқызуға болады. Оның бетінде Қазақстан аумағындағы темір жолының алғашқы бекеті белгіленген, яғни Покровская слобадасынан Орал қаласына дейін. Оның құрылысы 1892 жылы басталды.

Бөлек стенд Орынбор-Ташкент Трансқазақстандық магистралінің құрылысы жайында айтады. Орынбор-Казалинск бекетін аяқтаудан - 1904 жылдан кейін қазақстандық темір жолының тарихы басталды. Казалинскте Қазақстан аумағындағы алғашқы локомотивтік депо пайда болды.

Экспозициясының басым бөлігі аты аңызға айналған Түрксібке арналған. Построенная в период с 1926-1931 жылдары аралығында салынған Түркістан-Сібір темір жолы жас Кеңес өкіметінің ең ауқымды жобаларының бірі болып табылады. Түрксібтің құрылысы Луговая станциясынан Айнабұлаққа дейін бір жағынан және Семейден екінші жағынан бір уақытта жүргізілді. Мұражай топтамасында Түрксібті салған жұмысшылардың құрал-саймандары көрсетілген: шот балғалар, күректер, май шамдары, топырақты нығыздауға арналған шпалды кесуге арналған үлкен аралар.

Экспозицияның үлкен бөлігін темір жолына байланысты механизмдер мен құралдар алып жатады, мысалы, осында өткен ғасырдың ортасына дейін вагондарды байланыстыру үшін КСРО да пайдаланған бұранда әбзелдері бар. Бұл ауыр құрылғыны темір жол жұмысшылары үдеріс автоматтандырылғанына дейін тасып жүрген. Треггер жүйесінің жезл аппараты немесе телеграф жұмысшысы Даниил Треггер құрған жезлді беру электромеханикалық құрылғысы тағы бір экспонат болып табылады. Бұл жүйе барлық кеңес одағының темір жолдарына таралды.

Ауқымдық үлгілердің бірегей топтамасы мұражайдың ерекше мақтанышы болып табылады – осында ұсақ бөліктерден жасалған локомотивтердің ондаған үлгісі бар. Олар алғашқы кемелерден қазіргі шапшаң поездерге дейінгі техниканың толық эволюциясын көрсетеді. 1905 жылдың және Түрксіб уақытының үлкен ауқымдық үлгілері бөлек көрсетілген.

Мұражайдың екінші қабатында теміржолшы ардагерлерінің жеке заттары мен темір жолдарының құрылысына қатысты мұрағаттық құжаттар орналасқан. 1935-1979 жылдары жұмыс істеген теміржолшы ардагер Кабжан Мұхамеджановтың кителі құрметті орында ілініп тұр. Ол жұмысын Түрксібте бастаған, ал еңбек қызметінің соңында Қазақ темір жолының Шымкент бөлімінің бастығы болды. Мұхамеджанов – Еңбек батыры мен Ленин орденінің екі мәрте кавалері.

Мұражай стендтерінде қойылған темір жол тақырыптамасының 300 белгілер топтамасы бірегей болып келеді, осы топтама Қазақстанда және ТМД елдерінде ең ірі болып саналады.

Мұражай қызметкерлері келушілерге қуанып, техникамен қызығатын және тарихты сүйетін келушілер үшін қызықты экскурсияларды жүргізуге дайын.

• Достарға әңгімеле:

Подробнее

Подробнее

Басқа Мұражайлар