Арал ауданының тарихи-өлкетанушылық мұражайы 1988 жылы 25 маусымда құрылған. Мұражай қызметкерлерінің еңбекті жұмыстарының арқасында, олар бұл аймақтың тарихын баяндайтын экспонаттардың біршамасын жинай алды. Бүгінгі күнде мұражай қоры шамамен 8000 экспонатты құрайды, олардың көпшілігі мұражай экспозициясында тұр.
Мұражай алты тақырыптық залдардан тұрады, олардың әрқайсысы Аралдың белгілі бір кезеңін немесе бағытын көрсетеді.
Арал ауданының мұражайының негіз салуышысы және тұнғыш директоры мәдениетке еңбек сіңірген қызметкер Құдайберген Жасекенов болды. Мұражайдың ұрпақтың жолын қуушылығын сақтап, қазіргі кезде мұражай жетекшісі оның ұлы Жасекенов Мәди Құдайбергенұлы болып табылады, ол осы лауазымға 2004 жылы 30 наурызда келді.
Мұражай келушілері оның залдарын аралап, мұражай топтамасында жиналған бірегей құжаттар мен экспонаттардың негізінде аймақтың тарихымен танысады. Атап өткендей, мұражай алты залдан тұрады: Арал және Арал теңізі еңбекшілерінің еңбек даңқы залы –Арал теңізінің суларымен шайылған кезінде осы аймақтың өткендері жайында айтады, осы жерде Арал ауданының кеме жүзетін, портты, балық аулайтын, сонымен қатар тұз өндірісі мен мал шаруашылығымен байланысты жәдігерлерді көруге болады. Тарихи құжаттардың біршамасы көрсетілген, олардың арасында А. И. Лениннің балықшыларға 1921 жылы жазған хаты да бар. Арал ауданының Социалисттік Еңбектің 16 батыры жайындағы материал бар.
Жеке тұрған залда көбісі ұмытып қалған, 1919 жылы тамыз бен қыркүйек аралығында жалғасып отырған Арал доғасы азаматтық соғысының диорамасы тұр.
Арал аймағының табиғат залында бірегей жәдігерлер көрсетілген, солардың ішінде Арал теңіз түбінен көтерілген тас болып қалған қабыршақтар, ұлулар, маржандар, сонымен қатар тас болып қалған ағаштар және көне жануарлардың сүйектері, Арал теңізін мекендеген жануарлар мен балықтар тұлыптары өкінішке орай балықтар мен құстар түрлерінің көбісі Арал теңізінің тартылуынан жоғалып кеткен.
Тарих пен өлкетану залы археологиялық табылған заттар, ескі киім мен күмістен жасалған әйел адамдардың зергерлік бұйымдары, қазақтардың тұрымысы мен ыдыс қалдықтарынан тұрады.
Әдебиет пен өнер залында халық әншілері –ақындар мен жыраулардың басында тұрған Нұртуған Кенжеғұлұлы және оның серіктері Зейнолла Шүкіров, Әбдіжәмил Нұрпейісов, Сайлаубай Жұбатыровқа арналған стендтер, жазушы-фантаст Абдулхам Марқабай жайында, ақындар Шөмішбай Сариев, Жарасхан Әбдірашев жайында, ҚР халық әртісі Құдайберген Сұлтанбаев жайындағы стендтер және т.б.материалдар бар.
Арал ауданы мұражайының бөлек залы Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне арналған. Осында Арал қаласының жүзжылдығына арналған стендтер орналасқан, аудандық жергілікті суретшілері мен қолданбалы өнер шеберлерінің, мысалы, РК Суретшілер одағының мүшесі, суретші-зергер К. Кульмамбетов пен Берік Бүкешовтың жұмыстарының көрмелері жыл сайын өтетін көрме залы.
Шағын көлемі мен ашылу күнінен өткен ұзақ емес уақытқа қарамастан, Арал аудандық тарихи-өлкетану мұражайы бірегей жәдігерлердің топтамасына ие, сол себепті ол Қазақстандағы ең қызықты аудандық мұражайлардың бірі болып саналады.
Қызылорда облысында бір кезінде атауы мемлекеттік құпия болған, қазіргі кезде дүниежүзіне әйгілі болған шағын қала бар. Байқоңыр – бүкіл адамзат үшін ғарышқа апаратын жол, осында Байқоңыр ғарыш алаңы тарихының бірегей мұражайы орналасқан. Мұражай Қалалық Мәдениет сарайы ғимаратында орналасқан, 1967 жылы 7 қарашада ашылған. Мұражайды құрастыру күні кездейсоқ емес, ол Қазан Социалисттік Төңкерісінің 50-жылдығын тойлауға орайластырған.
Ғани Мұратбаевтың мемориалдық мұражайы Қызылорда облысы Қазалы қаласында орналасқан, дәл осы шағын қалада осы біртума адам 1902 жылы дүниеге келді.