Орал орыс драма театрының тарихы XIX ғасырдың ортасында басталады, алғашқы театр 1858 жылы атаман Столыпиннің бастамасы бойынша салынған.1859 жылдың күзнде театр А.Н. Островскийдің «Бедность не порок» пьесасының қойылымымен ашылған, сахнада тұтастай әуесқойлардан тұрған труппа ойнады.
1889 жылы жебеуші көпес Ф.И. Макаров өз қаражатына Орал қаласында жаңа театр ғимаратын салған. 1880-1890-шы жылдары театр сахнасында арнайы антрепренерлер шақырған кәсіби мамандар мен режиссерлер жұмыс істейді. Жиырма ғасырдың түрлі жылдары Орал театрында режиссер Е.И.Муромцев (1901—1904), режиссерлер Т. Лучицкий мен Б.Оржанов (1905—1910) жұмыс істеген. Басындағы қызмет жылдары бойы театр репертуары негізінен классикалық туындылардан құрылып отырған. Дегенмен, XX жылдарының басында театрда сол кездегі тұстас драматургтары Л.Н.Толстой, А.П.Чехов, А.М.Горькийдің пьесалары пайда болған.
Шағын және шетте тұрған Орал қаласында театр мәдениет ошағы болып, зиялылар, жұмысшылар мен қызметкерлердің жылы ықыласына бөленеді.
Қызмет жасаудың түрлі жылдарында театр бірнеше рет қазақ ұлттық классикасын қойған, әрине, бұл оның репертуарын байытқан, осында Ғ. Мүсіреповтың «Қозы Көрпеш пен Баян Сұлу», СМұқановтың «Шоқан Уәлиханов» және «Ботагөз», С. Жүнісовтың «Өлімнен күшті» туындыдары қойылған. Қалада ауыр шайқастар жүрген кезде, азаматтық соғыстың жылдары театр өз жұмысын жалғастырған, оның сахнасында Шиллердің «Қарақшылар», «Зұлымдық пен махаббат» туындылары ойналған.
Ұлы Отан соғысы кезінде біздің сахнамызда көшірілген театрлардың, яғни Беларусь драма театры мен Карел-фин театр опереттасының көшірілген труппалары жұмыс істеген.
Көптеген жылдар бойы театр елдің түрлі аймақтарына гастрольге шыққан: Херсон және Николаев, Новороссийск және Майкөп, Орджоникидзе және Грозный, Волгоград, Донецк, Астрахань, Махачкала, Нальчик, Орынбор, Барнауыл.
Түрлі жылдары театр сахнасында Нина Алисова, Олег Стриженов, Олег Табаков сияқты жұлдыздар өнер көрсеткен.
Театр репертуарында әлемдік және қазақ ұлттық классикасының, орыс әдебиеті классиктері туындылары бойынша қойылған көптеген спектакльдер болған, әр театр маусым сайын театр 5-7 жаңа спектакльді қояды.
Бүгін театр көрермендерін жаңа тұсаукесерлерімен қуантуды жалғастыруда. Театрдың бас режиссері Оксана Калуша болып табылады. Труппа жаңа кадрларымен, Л.В. Собинов атындағы Саратов мемлекеттік консервоториясының, Самара мәдениет пен өнер мемлекеттік академиясының, Т.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының, Мәскеу мемлекеттік мәдениет және өнер университетінің (МММӨУ) түлектерімен толықтырылады.
Театрдың қызықты жұмыстарының ішінде: А.Н.Островскийдің «Правда—хорошо, а счастье лучше» (режиссері Малуша О.М.) пьесасы бойынша комедия, Ш.Айтматовтың «Плаха» романы бойынша мысал (Самаралық режиссері — А.А. Мальцевтың қойылымында), А.Н.Островскийдің театрдың бас режиссері О.М. Малуша қойған «ЛЕС» комедиясы бар.
2002-2003 жж. театр толығымен қайта қалпына келтірілген, 305 орынға арналған жайлы және сыйымды зал өзгерді. Бүгінгі күнде театр труппасында 30 әртіс жұмыс істейді.
Республиканың көне театры есімі берілген ұлы А.Н.Островскийдің жаңа пьесасымен әр маусымын ашу Орал театрының тамаша дәстүрі болып табылады. Театр орыс классикалық және шетел драматургиясының жаңа қойылымдары мен ұлттық және орыс және шетел драматургиясындағы ұлттық және қазіргі авторларының пьесаларының жаңа идеяларын іске асыруға жоспарлауда.