Көрнекті қазақ қолбасшысы – Қаракерей Қабанбай батырдың кесенесі Қазақстанның әйгілі назар аударарлық жерлерінің бірі. Ол Ақмола облысы Целиноград ауданы Қабанбай батыр ауылдық округінің аумағында Қызылжар ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 4 км және Астана қаласынан оңтүстікке қарай 20 км жерде орналасқан. Кесене 2000 жылы сәулетші Ақжайық Сәуменовпен аты аңызға айналған батырдың болжамды жерленген жерінде салынды.



Ерасыл Қабанбай Сырдария жағалауында, шамамен 1691 жылы туылған. Кішкентай кезінде әкесі мен ағасынан айрылған. Олар жоңғар шапқыншылығы кезінде қайтыс болған. Жас шағынан Қабанбай жоңғарлармен күресушілер қатарына кіреді. Көп жылдар бойы ол жаумен шайқастарда өз атын мәшһүр етеді. Ерлігі мен батылдығы үшін ол көптеген лақап атқа ие болады: Ізбасар – әкесінің ерлік істерінің мұрагері, Қарбала – жалғыз өркенді түйе сияқты жас балуан, Дарабоз – теңдестерінің арасындағы ерекшесі, қабан – жау күшінің тыныштығын бұзушы. Олардың бірі кейіннен оның есімінің бөлігіне айналды. Қабанбай Қазақ хандығының астанасы - Түркістан қаласының қорғанысына басшылық етті. Сонымен қатар ол Бұланты (1729), Аңырақай (1729), Іле (1730), Шаған (1735), Шорғы (1740) сияқты стратегиялық жағынан маңызды шайқастарда қазақ жасақтарына қолбасшылық етті.

1725 жылы Алакөл көлінің жанында, Шұбартеңіз жанындағы және 1728 жылы Балхаштың солтүстік жағалауындағы шайқастарда әйгілі жеңістерге қол жеткізді. 1770 жылы батырдың өлімінен кейін оның мазарының орнына киіз үй тұрғызылды. Содан кейін туыстары кесене салды. Ол осы жерде 20-ғасырдың 50-жылдарына дейін тұрды, бірақ тың жерлерді игеру кезінде қиратылып талқандалды.



Қабанбай моласының орнындағы 25-метрлік кесене біздің уақытта салынды. Құрылыстың жалпы алаңы 41,3 ш.м. кесене жоғары сапалы қызыл кірпіштен салынған. Сәулет жағынан ол дәстүрлі дала сәулет өнері мен иран сәулетшілерінің сарынын біріктіреді. Шатырлық күмбез Кабус мұнарасын – ХІ ғасыр басындағы мұнаралы кесенені еске түсіреді. Кесенедегі жарық қызықты жасалған, кіреберіс бөлік ерекше жасалған, жұлдызшалы мұнаралы боп келетін шатырдың негізі тамаша түсіндірілген. Жалпы сәулетші жеңілділік және кеңістікте қалықтап ұшу әсеріне талпынды. Бұған фундаменттегі жіңішке көлбеу саңылаулар арқасында қол жеткізілді. Осындай тәсілмен көшпенділер ыстық кезде киізді жоғары көтеріп киіз үйлерін желдетіп тұрған. Ескерткіштің жалпы формасы батырдың құрметіне салынғанын айқындай жауынгерлік дулығаға ұқсас. Ескерткіш қазіргі заманғы және дәстүрлі көне кескіндерді жақсы үйлестіреді.

  • Достарға әңгімеле:

Ескерткіштер
Ботоғай кесенесі (XI-XIIғғ.)

Ботоғай кесенесі (басқа атаулары Бытығай, Татағай) ХІ-ХІІ ғасырларының сәулет ескерткіші болып табылады. Кесене Нұра өзенінің сол жағасында, Ақмола облысы Қорғалжын ауданы Қорғалжын ауылынан шығысқа қарай 2 шақырым жерде орналасқан. 


Ескерткіштер
Ақмола облысының орыс драма театры

Ақмола облысының орыс драма театры 1977 жылы 28 қазанда алғаш рет ашылды. Театрдың негізін салушылары ҚР Өнер қайраткері мен директор Ю.Лакомов болған.